Każdy z nas doświadcza w ciągu życia różnych stresujących sytuacji, które prowadzą do powstawania przekonań o nas samych, o innych ludziach i o świecie. Przekonania te wpływają na nasze codzienne funkcjonowanie oraz naszą gotowość do stawiania czoła sytuacjom w przyszłości.

  Czym jest EMDR?

Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) umożliwia leczenie objawów i zaburzeń, wynikających z negatywnych urazowych doświadczeń, psychologicznych traum (zakonserwowanych w pamięci sytuacji, z kórymi nie udało nam się emocjonalnie poradzić). Nazwa najczęściej tłumaczona jest jako „terapia odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych”. Jej celem jest przetworzanie traumatycznych wspomnień niekorzystnie wpływających na funkcjonowanie i sprowadzenie ich do bardziej adaptacyjnej formy.

Podejście to wykorzystuje najnowsze informacje dotyczące pracy mózgu, procesów pamięci i wiedzę o etapach rozwojowych człowieka. Procedura EMDR opiera sie na elementach uważności (mindfulness). Terapia stosowana była początkowo głównie w leczeniu zespołu stresu pourazowego (PTSD) wśród weteranów wojennych, z czasem badania potwierdziły jej skuteczność w znacznie szerszym zakresie zaburzeń, zwłaszcza takich, które mają składniki lęku czy depresji. Znajduje zastosowanie w leczeniu pojedynczych ostrych traum (wypadek, przemoc, katastrofy naturalne, napaść, zdarzenia wojenne, gwałt, żałoba etc.), jak też w przypadku wielokrotnej, długotrwałej ekspozycji na sytuacje urazowe (np. wspomnienia dotyczące emocjonalnego lub fizycznego porzucenia przez rodziców, wygórowanych wymagań, nadmiernej kontroli i nadopiekuńczości, upokorzenia, aktów przemocy psychicznej i fizycznej). Czas trwania terapii wynosić może od 1-3 sesji do roku i dłużej.

  Podstawy EMDR

Terapia EMDR opiera się na założeniu, że objawy traumatycznych doświadczeń powstają z powodu zablokowania systemu przetwarzania informacji, co prowadzi do nieprzetworzenia wspomnień dotyczących stresującego wydarzenia.

Model Adaptacyjnego Przetwarzania Informacji, który stanowi podstawy teoretyczne terapii EMDR zakłada, że bieżące doświadczenia łączą się z utworzonymi wcześniej sieciami pamięciowymi i mogą aktywować nieprzetworzone emocje, doznania fizjologiczne oraz przekonania wykształcone na podstawie negatywnych wydarzeń z przeszłości.

Gdy jakieś zdarzenie z przeszłości staje się teraźniejszością, pojawiają się nieadaptacyjne reakcje, przeżywanie wciąż tych samych, pierwotnych i równie intensywnych emocji.

Dzieje się tak dlatego, że obecna sytuacja postrzegana jest przez pryzmat nieprzetworzonych negatywnych wspomnień. Jest to konsekwencją tego, że pamięć traumatycznego wydarzenia, wraz ze wszystkimi jego elementami (obrazami, dźwiękami, uczuciami, myślami, itp.) zostaje „zamrożona” w sieciach neuronalnych w oryginalnej, nieprzetworzonej formie, przez co uaktywnia się niestety w najmniej oczekiwanych dla nas momentach.

>

  Jak działa EMDR

Terapia EMDR pomaga zmieniać te treści poznawcze, poprzez integrację zakodowanego doświadczenia we właściwych strukturach mózgu. Skuteczne zintegrowanie urazu w naszej świadomości prowadzi do przeorganizowania go w taki sposób, że traumatyczne wydarzenie staje się już tylko elementem z przeszłości, „rozdziałem zamkniętym”, a jego wspomnienie nie zakłóca już więcej codziennego funkcjonowania.

Badania pokazują, że po terapii EMDR zwiększa się aktywacja obszarów mózgu odpowiadających za procesy poznawcze, a obniża aktywność struktur odpowiedzialnych za generowanie i przeżywanie lęku. Pacjenci znajdują słowa dla opisania swoich przeżyć, zintegrowana zostaje pamięć i emocje związane z doświadczeniem jako wspomnienie – trudne, ale już tylko wspomnienie.

Bilateralna stymulacja (BLS) polega na stymulacji obu półkul mózgu w tym samym czasie za pomocą bodźca wzrokowego (ruch gałek ocznych) bądź zamiennie bodźców akustycznych/dotykowych. Stymulacja aktywizuje spoidło wielkie mózgu, uruchomiając w ten sposób system przetwarzania informacji, a cały proces prowadzi w konsekwencji do wydobycia wszystkich niedostępnych „danych”, przetworzenia ich oraz zintegrowania z naszą wiedzą o sobie i o świecie w bezpieczny sposób.

  FAZY EMDR

Terapia EMDR przebiega w 8 fazach

  Rekomendacje EMDR

Od roku 2013 terapia EMDR znalazła się wśród metod zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia w leczeniu zaburzeń po stresie traumatycznym u dzieci, młodzieży i dorosłych. Terapię EMDR zalecają takie organizacje jak:

1. - Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (American Psychiatric Association),
2. - World Health Organization (Światowa Organizacja Zdrowia),
3. - International Society for Traumatic Stress Studies (Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Stresem Traumatycznym),
4. - Department of Veterans Affairs and Department of Defence (Departament ds. Weteranów i Ministerstwo Obrony USA).



Bibliografia:
1. Calancie, O. G., Khalid-Khan, S., Booij, L. (2018). Eye movement desensitization and reprocessing as a treatment for PTSD: current neurobiological theories and a new hypothesis. NY Academy of Sciences. 1–19.
2. Knipe, J. (2015). EMDR Toolbox: Theory and Treatment of Complex PTSD and Dissociation. New York: Springer PC.
3. Shapiro, F. (2001). Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Basic principles, protocols and procedures (II wydanie). New York: Guilford Press.
4. van der Kolk BA, Spinazzola, J., Blaustein, ME., et al. (2007). A randomized clinical trial of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR), fluoxetine and pill placebo in the treatment of posttraumatic stress disorder: treatment effects and long-term maintenance. Jclin Psychiatry, I, 68; 37-46.